Η ιστορία των προσωπικών υπολογιστών
2010 μέχρι Σήμερα

Μέρος Β'

Τα λειτουργικά συστήματα της εποχής

Windows 8

Στους επιτραπέζιους υπολογιστές το κυρίαρχο λειτουργικό σύστημα εξακολουθεί και αυτή τη δεκαετία να είναι τα Windows. Το 2012 παρουσιάζονται τα Windows 8 στην προσπάθεια της Microsoft να βρει τη θέση της στο νέο τοπίο των φορητών συσκευών. Τα Windows 8 παρουσίασαν ένα αρκετά διαφορετικό πρόσωπο σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των αλλαγών που έφερε το νέο λειτουργικό είναι η κατάργηση του κουμπιού “Έναρξη” στην επιφάνεια εργασίας και οι νέες “Metro” εφαρμογές προσαρμοσμένες για κινητές συσκευές. Το λειτουργικό πρόσφερε ένα ευέλικτο περιβάλλον που μπορούσε να λειτουργήσει όχι μόνο σε επιτραπέζιο υπολογιστή αλλά και σε tablet με τη δυνατότητα να προσαρμοστεί ακόμα και σε συσκευές όπως αυτές των κινητών. Τα Windows 8 επέτρεψαν την δημιουργία υβριδικών υπολογιστών που μπορούν να μεταμορφωθούν σε tablet είτε αποσπώντας την οθόνη είτε περιστρέφοντας την 360 μοίρες. Το λειτουργικό δεν ήταν ιδιαίτερα πετυχημένο και σε γενικές γραμμές δεν λειτουργούσε αποδοτικά ούτε σαν επιτραπέζιο ούτε σαν φορητό σύστημα.

Windows 10

Τα Windows 10 εμφανίζονται το καλοκαίρι του 2015 με πιο οικείο γραφικό περιβάλλον επικοινωνίας που κάνει τον χρήστη να νιώθει άνετα όταν χρησιμοποιεί τον υπολογιστή σαν επιτραπέζιο αλλά και με την ευελιξία του συστήματος να λειτουργεί και σε “λειτουργία tablet”. Για παράδειγμα ο φορητός υπολογιστής Surface Book, που αναφέρθηκε πιο πάνω για την πολύ υψηλή του ανάλυση, έχει αποσπώμενη οθόνη που του επιτρέπει να λειτουργήσει και σαν τάμπλετ. Το λειτουργικό φέρνει μαζί τους αρκετές νέες λειτουργίες. Οι εικονικές επιφάνειες εργασίας επιτρέπουν την οργάνωση παραθύρων σε ξεχωριστούς χώρους, ενώ με την ιδιότητα του Task View που εμφανίζει τα τρέχοντα παράθυρα σαν επίπεδες μικρογραφίες ο χρήστης μπορεί να βλέπει καλύτερα τις ανοιχτές εφαρμογές. Επιπλέον τα Windows 10 υποστηρίζουν για πρώτη φορά φωνητική αναζήτηση μέσω του ψηφιακού βοηθού Cortana, συμπεριλαμβάνουν ένα νέο πρόγραμμα περιήγησης για τον παγκόσμιο ιστό το Microsoft Edge, δυνατότητες διαμοιρασμού αρχείων, υποστήριξη για Xbox και άλλα προηγμένα χαρακτηριστικά.

Mac OS

Το λειτουργικό της Apple μετά το 2010 διανέμεται δωρεάν και ανανεώνεται σχεδόν κάθε χρόνο φτάνοντας από την έκδοση 10.7 (Mac OS Lion) το 2011 στην έκδοση 10.13 (MacOS High Sierra) το 2017. Η βασική κατεύθυνση του λειτουργικού στη δεκαετία ήταν να προσφέρει ομοιόμορφη εμπειρία μεταξύ των κινητών και των επιτραπέζιων μηχανημάτων της εταιρίας, κρατώντας όμως ξεχωριστά λειτουργικά συστήματα ανάλογα με την κατηγορία της συσκευής. Έτσι υπάρχει μια συνέπεια μεταξύ των λειτουργιών του MacOS και του iOS, ενώ οι πιο δημοφιλείς εφαρμογές συνήθως υπάρχουν και στα δύο συστήματα με απόλυτο συγχρονισμό δεδομένων και λειτουργιών. Στις περισσότερες εφαρμογές για τα συστήματα της Apple μπορεί κάποιος να εργάζεται πάνω σε διάφορες λειτουργίες και οποιαδήποτε στιγμή να συνεχίσει να δουλεύει σε κάποια άλλη συσκευή χωρίς να διακόψει την εργασία του ανεξάρτητα αν χρησιμοποιεί επιτραπέζιο υπολογιστή, τάμπλετ ή κινητό τηλέφωνο . Επιπλέον το Mac OS μετά το 2010 προσφέρει αυτόματη αποθήκευση αρχείων για τις εφαρμογές που το υποστηρίζουν, προηγμένες λειτουργίες αναζήτησης, δυνατότητες διαμοιρασμού στοιχείων και αρχείων μεταξύ εφαρμογών και συσκευών, φωνητικό βοηθό και ολοκληρωμένο σύστημα γνωστοποιήσεων.

Chrome OS

Αξίζει να γίνει μια αναφορά στο Chrome OS το λειτουργικό σύστημα της Google το οποίο κυκλοφόρησε το 2011. Η λογική πίσω από τη δημιουργία του συγκεκριμένου συστήματος βασίζεται στην ιδέα πως οι χρήστες περνούν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους σε κάποιο browser και γενικότερα σε λειτουργίες που βασίζονται στο διαδίκτυο και μπορούν να υλοποιηθούν από κάποια web εφαρμογή. Ως γνωστό η Google έχει αναπτύξει τον περιηγητή Google Chrome και μια σειρά από web υπηρεσίες όπως το Google Drive για online αποθήκευση αρχείων στη λογική του Cloud, εφαρμογές γραφείου (για παράδειγμα τα έγγραφα Google), το GMail για την οργάνωση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, online ημερολόγιο και άλλες χρήσιμες εφαρμογές. Το Chrome OS βασίζεται ακριβώς σε αυτά τα προγράμματα καθώς και σε web υλοποιήσεις τρίτων που μπορεί να κατεβάσει κάποιος από το Chrome Web Store. Το λειτουργικό απαλλαγμένο από τις απαιτήσεις πιο ολοκληρωμένων συστημάτων είναι ελαφρύτερο, φορτώνει πιο γρήγορα και γενικότερα απαιτεί λιγότερους πόρους. Οι περιορισμοί που έχει το Chrome OS βοηθούν στην ασφάλεια αλλά και στην απλότητα του. Άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του συστήματος είναι πως όλες οι ενημερώσεις γίνονται αυτόματα και είναι αόρατες από τον χρήστη στην ίδια λογική που μια σελίδα του παγκόσμιου ιστού ενημερώνεται για όλους και δεν διατηρεί διαφορετικές εκδόσεις. Οι φορητοί υπολογιστές που τρέχουν Chrome OS ονομάζονται Chromebooks και έχουν τους κατάλληλους Driver για να τρέξουν το συγκεκριμένο λειτουργικό. Chromebooks προσφέρουν διάφορες εταιρίες όπως η Asus, η Samsung, η Dell και φυσικά η ίδια η Google η οποία κυκλοφόρησε μέσα στο 2017 το Google Pixelbook με υψηλή τιμή και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως η μεγάλη ανάλυση του (2,400 x 1,600 pixel), η λεπτή του σχεδίαση και η ενσωμάτωση σύγχρονων επεξεργαστών Intel Core i7.

Android και iOS

Το Android και το iOS είναι τα δύο πιο σημαντικά λειτουργικά συστήματά για κινητές συσκευές στην δεκαετία και ουσιαστικά σηματοδοτούν μια νέα εποχή στον τρόπο που χρησιμοποιούμε τις διάφορες υπολογιστικές μηχανές.

Android

Το Android αναπτύχθηκε αρχικά από την εταιρία Android Inc η οποία εξαγοράστηκε από την Google το 2005. Το λειτουργικό ήταν προσαρμοσμένο για συσκευές κινητών με οθόνη αφής ωστόσο στη συνέχεια υπήρχαν υλοποιήσεις της εφαρμογής και σε φορητούς υπολογιστές αλλά ακόμα και σε τηλεοράσεις. Η πρώτη έκδοση εμφανίστηκε το 2008 με την ονομασία Cupcake ενώ μέσα σε μια δεκαετία κατάφερε να γίνει το πιο δημοφιλές λειτουργικό σύστημα στον κόσμο. Μέσα στον Μάιο του 2017 έχουν καταγραφεί πάνω από 2 δισεκατομμύρια ενεργοί χρήστες Android. To Android είναι ένα σύγχρονο λειτουργικό σύστημα που συνδυάζει μεγάλο κομμάτι της λειτουργικότητάς του στις υπηρεσίες της Google. Προσφέρει σύνθετες λειτουργίες όπως υποστήριξη συσκευών με πολύ υψηλή ανάλυση, πολυεπεξεργασία, δυνατότητα χρήσης πολλών λογαριασμών, αναγνώριση προσώπου μέσω κάμερας, προηγμένες λειτουργίες διαμοιρασμού στοιχείων αλλά και ηλεκτρονικές αγορές μέσω αναγνώρισης δακτυλικών αποτυπωμάτων.

Στιγμιότυπο από την έκδοση Android 8 Oreo

iOS

Το γνωστό λειτουργικό των φορητών συσκευών της Apple ξεκίνησε τη ζωή του με την εμφάνιση του πρώτου iPhone με την προσωρινή ονομασία iPhone OS. Παρά το γεγονός πως ήταν ένα νέο λειτουργικό με λιγότερα χαρακτηριστικά από εδραιωμένα συστήματα στο χώρο των κινητών συσκευών όπως τα Windows Mobile, Palm OS, Symbian και BlackBerry, κατάφερε να κερδίσει μια θέση στη συνείδηση των καταναλωτών λόγω της απλότητας στην χρήση και των υψηλών επιδόσεων στις λειτουργίες που υποστήριζε. Το λειτουργικό βασιζόταν καθαρά σε συσκευές με οθόνη αφής και στη χρήση “χειρονομιών”. Χαρακτηριστικό του όταν εμφανίστηκε ήταν η απουσία συστήματος αρχείων και η αποκλειστική χρήση αφής.

Το 2010 βγαίνει η έκδοση iOS 4 με έμφαση στην παράλληλη λειτουργία εφαρμογών και στην υποστήριξη οθονών υψηλής ανάλυσης. Το 2011 με την έκδοση 5 το λειτουργικό υποστηρίζει φωνητικές λειτουργίες μέσω του έξυπνου βοηθού Siri ενώ η ίδια έκδοση προσφέρει τις υπηρεσίες “νέφους” της εταιρίας με το όνομα iCloud. Το 2013 με την έκδοση 7 το λειτουργικό αλλάζει τελείως εμφάνιση και τρόπο λειτουργίας υιοθετώντας το επίπεδο design, τις διαφάνειες και τα πολύχρωμα γραφικά. Το iOS 8 το 2014 προσφέρει πλήρη συνεργασία με τους επιτραπέζιους Mac υπολογιστές και τις συσκευές iOS μέσω της υπηρεσίας Continuity και Handoff που επιτρέπει σε κάποιον να αρχίσει μια εργασία στον υπολογιστή ή στο laptop και να τη συνεχίσει στο κινητό του ή σε άλλη iOS συσκευή. Επιπλέον δημιουργούνται προηγμένα χαρακτηριστικά που πλησιάζουν ιδιότητες επιτραπέζιων λειτουργικών όπως η αναζήτηση δεδομένων μέσα στις εφαρμογές και ενισχυμένες δυνατότητες επεξεργασίας εικόνας. To 2015 η εταιρία παρουσιάζει το iOS 9 προσφέροντας τη δυνατότητα στις συσκευές iPad να μπορούν να συνυπάρξουν δύο εφαρμογές η μια δίπλα στην άλλη ταυτόχρονα στην οθόνη. Επιπλέον το λειτουργικό μπορεί “έξυπνα” να προβλέψει τι θέλει να γράψει ο χρήστης στο εικονικό πληκτρολόγιο και εμφανίζει αντίστοιχες προτάσεις. Οι αυτοματισμοί συνεχίζονται και στo iOS 10 που αναλαμβάνει να ταξινομήσει αυτόματα τις φωτογραφίες του χρήστη σε “αναμνήσεις” ανάλογα με την ημερομηνία και άλλα κριτήρια ενώ το σύστημα χρησιμοποιεί και μηχανική μάθηση (machine learning) για να μπορεί να ξεχωρίζει πρόσωπα και στοιχεία της φωτογραφίας όπως, τοπία, βουνά, ζώα και άλλα, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να γίνονται πολύπλοκες αναζητήσεις και ταξινομήσεις. Το Σεπτέμβριο του 2017 το iOS 11 για τις συσκευές iPad επιτρέπει την ύπαρξη τριών εφαρμογών ταυτόχρονα στην οθόνη και την υποστήριξη drag and drop.

Κοινές τάσεις λειτουργικών συστημάτων

Ειδοποιήσεις (Notifications)

Υπάρχουν κάποιες κοινές τάσεις στα λειτουργικά συστήματα μετά το 2010. Μια από αυτές είναι οι “Ειδοποιήσεις” (Notifications). Η λογική πίσω από τις “Ειδοποιήσεις” εστιάζεται στην ύπαρξη ενός κεντρικού μηχανισμού στο λειτουργικό που οργανώνει τα μηνύματα που χρειάζεται να στέλνουν οι εφαρμογές στο ίδιο το σύστημα και στους χρήστες. Μια συνηθισμένη περίπτωση ειδοποίησης είναι όταν προκύπτει μια ενημέρωση για μια εφαρμογή. Ο χρήστης μπορεί να αποφασίσει αν ενδιαφέρεται να εγκαταστήσει τη νέα ενημέρωση ή απλά να την αγνοήσει. Επίσης τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το ίντερνετ γενικότερα έφεραν νέες ανάγκες και αλλαγές στον τρόπο που χρησιμοποιεί κάποιος τον υπολογιστή. Για παράδειγμα μια εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να θέλει να ειδοποιήσει το χρήστη πως κάποιος έχει στείλει ένα μήνυμα ή έχει κάνει κάποιο σχόλιο σε μια ανάρτηση του. Η ειδοποίηση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα και αν η εφαρμογή που την προκάλεσε δεν είναι ανοικτή. Μια ιστοσελίδα ή ένα πρόγραμμα μπορεί να ειδοποιήσει πως υπάρχει νέο περιεχόμενο, μια άλλη εφαρμογή να ενημερώσει πως έχει ολοκληρώσει κάποια ενέργεια κτλ. Συνήθως ο χρήστης μπορεί να επιλέξει τις ειδοποιήσεις που επιθυμεί να δει και να οργανώσει τον τρόπο εμφάνισης τους.

Αναγνώριση φωνής και φωνητικός έλεγχος

Μετά το 2010 τα περισσότερα δημοφιλή συστήματα υποστηρίζουν αναγνώριση φωνής και ακολουθούν σύνθετες φωνητικές εντολές. Τα Windows 10 έχουν την εφαρμογή Cortana, η Apple στις τελευταίες εκδόσεις τόσο για κινητά όσο και για σταθερά συστήματα χρησιμοποιεί την εφαρμογή Siri, ενώ η Google υποστηρίζει το Google Now είτε από συσκευές που τρέχουν Android είτε μέσα από περιηγητές ιστού ανεξαρτήτως λειτουργικού συστήματος. Οι συσκευές που υποστηρίζουν φωνητικές λειτουργίες το κάνουν με αρκετή ακρίβεια, αναγνωρίζοντας με επιτυχία τις προτάσεις που εκφωνεί ο χρήστης. Η λειτουργία της αναγνώρισης φωνής καταφέρνει μάλιστα ανάλογα με την περίπτωση να καταλάβει και το νόημα αυτών των προτάσεων με βάση τις προηγούμενες λειτουργίες του χρήστη. Οι ψηφιακοί βοηθοί μπορούν να εκτελέσουν πιο σύνθετες εντολές όπως το να αναζητήσουν μια πληροφορία στο διαδίκτυο και να την εκφωνούν, να προβάλουν τις φωτογραφίες που τράβηξε ο χρήστης την τελευταία εβδομάδα, να δουν email από συγκεκριμένη περίοδο ή να δεχθούν υπαγορεύσεις κειμένου αλλά και να μεταφράσουν ακόμα φράσεις που τους υπαγορεύονται σε οποιαδήποτε γλώσσα.

Online καταστήματα εφαρμογών

Ο παραδοσιακός τρόπος εγκατάστασης εφαρμογών πριν την αλλαγή της χιλιετηρίδας, γινόταν με την αγορά ενός φυσικού μέσου όπως η δισκέτας και το CD. Η εξάπλωση του Διαδικτύου άλλαξε αυτή την πρακτική και πλέον τις περισσότερες φορές η εγκατάσταση προγραμμάτων γινόταν με το κατέβασμα της εφαρμογής μέσω κάποιας ιστοσελίδας. Το ίντερνετ έκανε την πειρατεία πιο εύκολη αλλά έδωσε και τη δυνατότητα στους κατασκευαστές λειτουργικών συστημάτων, και όχι μόνο, να προσφέρουν και ηλεκτρονικά καταστήματα εφαρμογών. Για παράδειγμα η Apple τόσο στο iOS όσο και στο Mac OS χρησιμοποιεί το App Store για την εγκατάσταση των εφαρμογών, η Microsoft χρησιμοποιεί το Microsoft Store και η Google το Google Play.

Τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρονικών καταστημάτων εφαρμογών έχουν να κάνουν με την ασφάλεια και την ευκολία στην εγκατάσταση τους στον υπολογιστή. Ο χρήστης δε χρειάζεται να ψάχνει στον παγκόσμιο ιστό για να βρει την εφαρμογή που του ταιριάζει, μια πρακτική που μπορεί να τον οδηγήσει και σε μη ασφαλείς προορισμούς. Τα ηλεκτρονικά καταστήματα έχουν τις εφαρμογές χωρισμένες σε διάφορες κατηγορίες προκειμένου να μπορούν να εντοπιστούν εύκολα. Η εγκατάσταση συνήθως γίνεται με το πάτημα ενός κουμπιού και επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα η εφαρμογή να ακολουθεί ηλεκτρονικά το ψηφιακό προφίλ του χρήστη ώστε να μπορεί να γίνει ξανά εγκατάσταση σε διαφορετικές συσκευές. Επιπλέον η εφαρμογή ελέγχεται για την περίπτωση που εμπεριέχει κακόβουλο λογισμικό και έτσι εξασφαλίζεται πως τα προγράμματα που εγκαθιστώνται δεν είναι επικίνδυνα για την ασφάλεια του υπολογιστή. Οι εταιρίες που ελέγχουν αυτά τα καταστήματα αποκτούν σημαντική δύναμη στο εμπορικό και τεχνολογικό πεδίο. Από τη μια μπορεί να απορρίπτουν εφαρμογές βάση καθαρά δικών τους κριτηρίων και από την άλλη κερδίζουν σημαντικά ποσοστά από τα έσοδα των κατασκευαστών λογισμικού που πουλάνε τα προϊόντα τους μέσα από τα ηλεκτρονικά κατάστηματά τους. Σημαντικό είναι επίσης και το γεγονός πως κάποιες εταιρίες ουσιαστικά αποτελούν μονοπώλιο στις υπηρεσίες εγκατάστασης εφαρμογών. Για παράδειγμα στο iOS η λήψη προγραμμάτων μπορεί να γίνει μόνο μέσα από το App Store της Apple ενώ υπάρχει μια γενικότερη τάση ακόμα και σε επιτραπέζια συστήματά να ελεγχθεί σχεδόν μονοπωλιακά ο τρόπος εγκατάστασης προγραμμάτων.

Χρήση Cloud

Πέρα από τις εφαρμογές Cloud όπως το DropBox τα σύγχρονα λειτουργικά προσφέρουν εγγενείς υπηρεσίες νέφους στο περιβάλλον τους. Για παράδειγμα η Apple χρησιμοποιεί το iCloud ενιαία και για το Mac OS και για το iOS επιτρέποντας όμως μόνο όσους έχουν μηχανήματα της Apple να αποθηκεύουν εκεί τα αρχεία τους και αυτά να εμφανίζονται αυτόματα σε όλες τις συσκευές. Η Microsoft χρησιμοποιεί το OneDrive και η Google για Android και επιτραπέζιους το Google Drive.

Διαμοιρασμός δεδομένων (Share)

Μια άλλη τάση που εφαρμόστηκε στα λειτουργικά μετά το 2010 είναι οι λειτουργίες διαμοιρασμού (Share). Με τις λειτουργίες διαμοιρασμού οι εφαρμογές μπορούν να στείλουν δεδομένα η μια στην άλλη χωρίς να χρειάζεται ο χρήστης να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες. Για παράδειγμα κάποιος μπορεί να βρίσκεται σε μια ιστοσελίδα και να θέλει να αντιγράψει ένα τμήμα του κειμένου που διαβάζει σε μια άλλη εφαρμογή. Η διαδικασία αυτή κανονικά απαιτεί από το χρήστη να κάνει αντιγραφή, να ανοίξει το πρόγραμμα που τον ενδιαφέρει, να πάει στο κατάλληλο σημείο του και να κάνει επικόλληση. Με τις τεχνολογίες διαμοιρασμού ο οποιοσδήποτε πλέον χρειάζεται μόνο να δηλώσει με ποια εφαρμογή θέλει να μοιράσει το κείμενο που επέλεξε και το σύστημα αναλαμβάνει αυτόματα τα υπόλοιπα βήματα. Οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης αξιοποιούν την παραπάνω λειτουργία η οποία είναι ακόμα πιο αποδοτική στα κινητά και στα tablet. Για παράδειγμα η κοινοποίηση μιας ιστοσελίδας στο Facebook γίνεται με το πάτημα ενός κουμπιού τόσο σε περιβάλλον Android όσο και στο iOS.

Άλλες σημαντικές αλλαγές

Μηχανική μάθηση

Πολλά λειτουργικά και εφαρμογές χρησιμοποιούν λειτουργίες μηχανικής μάθησης (machine learning). Τα λογισμικά μηχανικής μάθησης εξάγουν αποτελέσματα που δεν είναι πάντα ίδια αλλά εξαρτιόνται και από τις προηγούμενες προσπάθειες του προγράμματος και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους. Το λογισμικό δηλαδή που χρησιμοποιεί τη συγκεκριμένη τεχνική μαθαίνει από τα λάθη του και βελτιώνεται στις επόμενες επιλογές του. Λειτουργίες μηχανικής μάθησης υποστηρίζει για παράδειγμα το πρόγραμμα φωτογραφιών της Google για να αναγνωρίζει πρόσωπα, αντικείμενα και τοποθεσίες μέσα στις φωτογραφίες. Επιπλέον και τα ίδια τα λειτουργικά μπορούν πλέον να υποστηρίζουν βιβλιοθήκες με λειτουργίες μηχανικής μάθησης στους προγραμματιστές.

Οι εφαρμογές και οι ιστοσελίδες προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα

Με την πλειοψηφία του κόσμου να χρησιμοποιεί κινητό και τάμπλετ για εργασίες που παραδοσιακά γίνονταν στους επιτραπέζιους υπολογιστές αναμενόμενο ήταν οι κατασκευαστές λογισμικού και ιστοσελίδων να στραφούν σε εκδόσεις που είναι κατάλληλες για το νέο μέσο. Τα κινητά και τα τάμπλετ χαρακτηρίζονται από διαφορετικά και πιο απλά στο χειρισμό τους λειτουργικά, χρήση οθόνης αφής και όχι ποντικιού και μειωμένες φυσικές διαστάσεις οθόνης. Πολλές εφαρμογές, αποκτούν τον αντίστοιχο mobile κλώνο τους. Για παράδειγμα το Photoshop έχει αντίστοιχη εφαρμογή για κινητά και τάμπλετ με πιο απλουστευμένο γραφικό περιβάλλον. Πολλά προγράμματα παρουσιάζονται στην αγορά σε δύο εκδόσεις και δίνεται γενικότερα βαρύτητα στο να μπορούν οι εφαρμογές να λειτουργήσουν σε μικρή οθόνη αφής.

Ο παγκόσμιος ιστός με την σειρά του προσαρμόζεται στο να μπορούν οι ίδιες ιστοσελίδες να εμφανιστούν σε μορφή κατάλληλη για κινητά. Η συνήθης πρακτική που ακολουθείται είναι το “responsive design” η σελίδα δηλαδή να προσαρμόζεται σταδιακά και ομαλά σε μικρότερα μεγέθη ώστε να μπορεί να τη δει ο επισκέπτης ανεξάρτητα από το μέγεθος της οθόνης που χρησιμοποιεί.

Μια άλλη πρακτική που ακολουθείτε είναι δημοφιλείς ιστοσελίδες να βγάζουν και αντίστοιχες εφαρμογές για iOS και Android. Έτσι ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει αντί της πλοήγησης στην ιστοσελίδα την αντίστοιχη εφαρμογή που είναι ειδικά προσαρμοσμένη για κινητά. Δημοφιλείς σελίδες όπως είναι το Facebook και το Tweeter δέχονται τον μεγαλύτερο όγκο επισκέψεων τους μέσα από εφαρμογές κινητού, ενώ χαρακτηριστικό της σημασίας των εφαρμογών κινητού είναι πως το Instagram, ιστοσελίδα που επιτρέπει στον καθένα να ανεβάσει και να μοιραστεί φωτογραφίες με γνωστούς και φίλους, περιορίζει το ανέβασμα φωτογραφιών μόνο μέσα από κινητό και τάμπλετ. Γενικότερα μέσα στη δεκαετία σε πολλές εφαρμογές η mobile έκδοση είναι στην προτεραιότητα των εταιριών μια που σε πολλές περιπτώσεις η χρήση των εφαρμογών στις έξυπνες συσκευές έχει ξεπεράσει την αντίστοιχη χρήση των επιτραπέζιων ιστοσελίδων.

Οι περιηγητές ιστού (browser) αλλάζουν

Σχεδόν όλοι οι browser μετά το 2010 ενοποίησαν τη γραμμή διευθύνσεων με τη γραμμή αναζήτησης. Με αυτόν τον τρόπο έδωσαν έμφαση στο γεγονός πως η πλοήγηση στον παγκόσμιο ιστό δε βασίζεται σε συγκεκριμένες διευθύνσεις αλλά γίνεται μέσω συγκεκριμένων ερωτημάτων. Κατά κάποιον τρόπο ο παγκόσμιος ιστός εμφανίζεται σαν μια γιγάντια πηγή πληροφοριών μέσω της οποίας ο χρήστης, με κάποιες λέξεις οι φράσεις, προσπαθεί να ανακαλύψει αυτό που τον ενδιαφέρει. Μια άλλη τάση που ακολούθησαν οι περιηγητές ιστού είναι η χρήση ιδιωτικής (ανώνυμης) περιήγησης. Η ιδιωτική περιήγηση επιτρέπει τις επισκέψεις στον παγκόσμιο ιστό χωρίς να καταγράφονται οι κινήσεις του χρήστη στο ιστορικό του περιηγητή. Σημαντική λειτουργία πολλών browser τα τελευταία χρόνια ήταν και το μπλοκάρισμα ανεπιθύμητων στοιχείων που είτε εμποδίζουν τον χρήστη να πλοηγηθεί σωστά είτε παραβιάζουν τα ιδιωτικά δεδομένα του. Για παράδειγμα ο Firefox και ο Safari έχουν τη δυνατότητα σε πολλές σελίδες να παρουσιάζουν μόνο το περιεχόμενο του κειμένου “reader view”, ενώ οι “Ad Blocker”, από την άλλη, μπλοκάρουν μέρος των διαφημίσεων που γεμίζουν πολλές ιστοσελίδες με άσχετο περιεχόμενο και επιβραδύνουν τη φόρτωση τους. Κάποιες εκδόσεις περιηγητών μπορούν επίσης να εμποδίσουν την αυτόματη εκκίνηση video και προσφέρουν εύκολη αποκοπή της μουσικής στο παρασκήνιο που συνοδεύει κάποιους ιστότοπους. Επίσης υπάρχει σε πολλούς browser η επιλογή (do not track) που αποτρέπει σε κάποιο βαθμό τις σελίδες να παρακολουθούν τις κινήσεις του χρήστη στη διαδρομή του μέσα στον παγκόσμιο ιστό.

Γενικότερα την τελευταία δεκαετία η εξάπλωση των υπηρεσιών του παγκοσμίου ιστού δημιούργησε μεγάλο όγκο διαφημίσεων μέσα στις ιστοσελίδες που από τη μια αποτελούν τη βασική πηγή εσόδων αλλά από την άλλη “καταστρέφουν” πολλές φορές την εμπειρία της πλοήγησης αλλά και βάζουν σε κίνδυνο την ιδιωτικότητα των χρηστών. Οι browser τα τελευταία χρόνια με διάφορες λειτουργίες τους προσπάθησαν να λύσουν το παραπάνω πρόβλημα είτε με χαρακτηριστικά μέσα στην ίδια την εφαρμογή είτε με επεκτάσεις τις οποίες μπορεί να εγκαταστήσει ο χρήστης κατά βούληση.

Το Streaming είναι παντού

Ο παραδοσιακός τρόπος να ακούει κάποιος μουσική στον υπολογιστή ήταν η αναπαραγωγή CD ή αρχείων mp3 αγορασμένα ή μη. Κάτι ανάλογο ίσχυε για τις ταινίες όπου το παράνομο συνήθως κατέβασμα ταινιών ήταν μια συνήθης πρακτική την δεκαετία 2000-2010. Μετά το 2010 ακόμα και αυτός ο δημοφιλής τρόπος να βρει κάποιος ψηφιακό υλικό θεωρείται ξεπερασμένος. Δεν υπάρχει για παράδειγμα λόγος να κατέβει μια ταινία στον υπολογιστή όταν οι ταχύτητες του διαδικτύου είναι τόσο μεγάλες που μπορούν να την αναπαράγουν απευθείας ακόμα και αν αυτή είναι σε πολύ υψηλή ανάλυση. Έτσι δημιουργήθηκαν πολλές ιστοσελίδες οι οποίες προβάλλουν video χωρίς να να είναι απαραίτητη η αποθήκευση τους στον υπολογιστή. Συνήθως αυτές οι σελίδες προσφέρουν κινηματογραφικά έργα σε χαμηλή ανάλυση και λειτουργούν στα όρια της παρανομίας. Πιο οργανωμένες με χρέωση υπηρεσίες σαν το Netflix επιτρέπουν την παρακολούθηση ταινιών από μια μεγάλη βάση δεδομένων και η χρέωση μπορεί να είναι με το μήνα και όχι με την ταινία ενώ η ανάλυση της εικόνας μπορεί να είναι και 4K.

Μια αντίστοιχη υπηρεσία με το Netflix είναι και οι υπηρεσίες streaming μουσικής όπως είναι το Spotify, το Google Play Music, το Pandora, το Apple Music και άλλες. Οι υπηρεσίες αυτές εκπέμπουν τη μουσική του χρήστη και δεν απαιτούν να την κατεβάσει όπως γίνονταν παραδοσιακά. Επιπλέον λειτουργούν με τη λογική του “νέφους” επιτρέποντας την ακρόαση από οποιαδήποτε συσκευή. Για παράδειγμα μπορεί ο συνδρομητής μιας τέτοιας υπηρεσίας να ακούει μουσική στον επιτραπέζιο υπολογιστή του και να οργανώνει εκεί τις προσωπικές του λίστες, ενώ την επόμενη στιγμή μπορεί να αφήσει τον υπολογιστή και να ακούσει τις λίστες του από το κινητό καθώς ταξιδεύει χωρίς να χρειάζεται να κάνει καμία ενημέρωση ή συγχρονισμό.

Ηλεκτρονικές αγορές

Οι ηλεκτρονικές αγορές μπήκαν για τα καλά στη ζωή των καταναλωτών από την προηγούμενη δεκαετία. Από το 2009 μέχρι το 2015 το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει διπλασιαστεί παγκοσμίως και οι τάσεις είναι σε γενικές γραμμές αυξητικές. Αυτό που άλλαξε από την προηγούμενη δεκαετία είναι η επέκταση των συγκεκριμένων αγορών σε όλους τους τομείς του εμπορίου και η χρήση κινητών συσκευών που επιτρέπει τις αγορές και τις δοσοληψίες να γίνονται σε οποιοδήποτε χώρο και οποιαδήποτε στιγμή. Το 2014 η Apple ξεκίνησε την υπηρεσία Apple Pay ενώ το 2105 η Google απαντάει με το Android Pay. Και οι δύο υπηρεσίες επιτρέπουν τις αυτόματες ηλεκτρονικές αγορές με το πάτημα ενός κουμπιού και την παράλληλη αναγνώριση δακτυλικού αποτυπώματος για ταυτοποίηση του χρήστη.

Οικονομία διαμοιρασμού

Την τελευταία δεκαετία έχει αναπτυχθεί ένα νέο είδος οικονομίας, η οικονομία διαμοιρασμού. Ο συγκεκριμένος τύπος οικονομίας εκμεταλλεύεται τις υπηρεσίες του διαδικτύου αλλά και των κινητών συσκευών και επιτρέπει σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να ανταλλάσσουν προϊόντα και υπηρεσίες. Έτσι κάποιος μπορεί να νοικιάσει το σπίτι του ή ένα δωμάτιο σε κάποιον μέσω υπηρεσιών όπως το Airbnb ή να δανείσει το αμάξι του για κάποιο διάστημα χρησιμοποιώντας για παράδειγμα την υπηρεσία RelayRides. Οι υπηρεσίες αυτές δε θα μπορούσαν να λειτουργήσουν με την αμεσότητα που λειτουργούν αν δεν υπήρχε η σύγχρονη τεχνολογία του ίντερνετ και των ειδικών εφαρμογών που λειτουργούν σε επιτραπέζιους υπολογιστές και στα κινητά τηλέφωνα.

Το φαινόμενο Uber

H Uber είναι μια εταιρία που ιδρύθηκε το 2010 και προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες ταξί. Οι υπηρεσίες βασίζονται στην ηλεκτρονική εφαρμογή της εταιρίας η οποία σε συνδυασμό με μια κινητή συσκευή βοηθάει:

• Στην ενημέρωση του πελάτη για τους διαθέσιμους οδηγούς, με κριτικές και χαρακτηριστικά του οχήματός τους
• Στον αυτόματο εντοπισμό του πελάτη από τον οδηγό του ταξί
• Στον εύκολο προσδιορισμό της διαδρομής
• Στην βαθμολόγηση της κούρσας
• Στον εύκολο τρόπο πληρωμής της κούρσας

Η εταιρία μέσα από την εφαρμογή της εκμεταλλεύεται πολλές από τις τεχνολογίες και τάσεις της δεκαετίας, όπως το γεγονός πως σχεδόν όλοι διαθέτουν έξυπνο κινητό με λειτουργίες GPS που μπορούν να χρησιμοποιήσουν σε οποιοδήποτε σημείο του δρόμου. Από την άλλη οι εφαρμογές και οι δυνατότητες των σύγχρονων κινητών ολοκληρώνουν το πακέτο υπηρεσιών με υπηρεσίες που θα φαίνονταν εξωπραγματικές μερικά χρόνια πριν. Στο οικονομικό πεδίο η τεχνολογία έδωσε τη δυνατότητα σε ένα επενδυτικό εγχείρημα να εισβάλει σε έναν κλάδο που παραδοσιακά λειτουργούσε διαφορετικά, με επαγγελματίες ταξί, με οργανωμένα δικαιώματα και διαδικασίες και μια πλατφόρμα που τουλάχιστον τις προηγούμενες δεκαετίες βασιζόταν απλά στην τηλεφωνική κλήση ή στην τυχαία πρόσβαση του πελάτη σε ελεύθερο ταξί στο δρόμο ή στους σταθμούς.

Οι εκτυπωτές της δεκαετίας

Στο χώρο των εκτυπωτών δεν υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση στην ποιότητα εκτύπωσης που προσφέρουν τα διάφορα μοντέλα. Αυτό που αλλάζει είναι οι έξτρα δυνατότητες που παρέχουν, όπως το να μπορεί ο εκτυπωτής να λειτουργήσει ασύρματα ώστε να είναι συμβατός και με τις κινητές και έξυπνες συσκευές. Με τον τρόπο αυτό πλέον κάποιος μπορεί να εκτυπώσει ακόμα και από το κινητό του ή το τάμπλετ χωρίς να είναι απαραίτητο να καταφύγει σε κάποιον επιτραπέζιο υπολογιστή.

Αυτό όμως που ξεχωρίζει στην δεκαετία, αν και σε πρώιμο στάδιο, είναι οι 3D εκτυπωτές. Τα προϊόντα που παρουσιάζονται στην αγορά είναι σχετικά προσιτά με τιμές που ξεκινούν από τα 200 ευρώ και φυσικά ανεβαίνουν αρκετά στα πιο προηγμένα μοντέλα. Οι 3D εκτυπωτές δεν περιορίζονται σε δύο διαστάσεις αλλά μπορούν να παράγουν τρισδιάστατα αντικείμενα. Ο κάθε εκτυπωτής έχει το δικό του τρόπο για να δημιουργήσει τα αντικείμενα και συνήθως χρησιμοποιείται σαν πρώτη ύλη κάποιο είδος πλαστικού. Αυτά που παράγει ο εκτυπωτής θα πρέπει πρώτα να έχουν σχεδιαστεί σε κατάλληλο πρόγραμμα στον υπολογιστή ικανό να δημιουργεί ψηφιακά τη γεωμετρία του παραγόμενου αντικειμένου. Οι 3D εκτυπωτές μπορούν να παράγουν αντικείμενα μεμονωμένα χωρίς να είναι απαραίτητο αυτά να μπούνε σε κάποια μονάδα παραγωγής. Ο χειριστής κάποιου προγράμματος θα μπορεί να αποφασίζει για τη δομή και τη γεωμετρία του αντικειμένου που θέλει να δημιουργήσει και ο εκτυπωτής θα αναλαμβάνει τη δημιουργία του αντικειμένου.